Türkiye’de KOBİ’ler için alınan Koronavirüs (Covid-19) önlemleri

Çin’in Wuhan kentinde başlayan ve tüm dünyaya yayılan, Dünya Sağlık Örgütü’nün pandemi olarak nitelendirdiği Koronavirüs Covid-19 salgını, küresel ekonomiyi olumsuz etkiledi. Küresel çapta hükümetler  tarafından Covid-19 salgınının ekonomiyi olumsuz etkilememesi için birtakım önlemler alındı. Türkiye’de de işverenler ve çalışanlarla ilgili koronavirüs döneminde güven sağlamaya yönelik çeşitli düzenlemeler yapıldı. İşte, Türkiye’deKOBİ’ler için alınan Covid-19 önlemleri.

Türkiye’de salgının KOBİ’ler üzerinde olumsuz etki yaratmasının önüne geçmek için alınan Covid-19 önlemleri, 18 Mart 2020’de sunulan destek paketi ile başladı.  KOBİ destek paketinin içeriğinde yer alan önlemler şunlar:

• Perakende, AVM, yiyecek-içecek, sinema ve tiyatro, konaklama, tekstil-konfeksiyon, lojistik, ulaşım, otomotiv, organizasyon ve demir-çelik sektörlerinin Nisan- Haziran 2020 arasındaki SGK prim ödemeleri 6 ay ertelenecek.
• Asgari maaş desteği devam edecek.
• Kısa Çalışma Ödeneği devreye alınacak.
• İş Kanunu’na göre, işyerlerinde zorunlu nedenlerle iş durmuşsa, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyeri tatil edilmişse veya benzeri nedenlerle normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılmışsa veya işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi halinde, işveren eksik çalışılan sürelerin daha sonra telafi edilmesini isteyebilecek (m.64). Telafi Çalışması olarak adlandırılan bu uygulamanın süresi 2 aydan 4 aya çıkarılacak.
• Konaklama vergisi, Kasım 2020’ye kadar alınmayacak.
• 25 milyar TL (3,35 milyar ABD doları) olan kredi garanti fonu limiti 50 milyar TL’ye (7,70 milyar ABD doları) çıkarılacak.
• İhracatçılara stok finansmanı desteği sağlanacak.

Kısa çalışma ödeneği nedir?

İşsizlik Sigortası Kanunu’nun Ek 2. Maddesinde düzenlenmiş olan kısa çalışma ödeneği; haftalık çalışma saatlerinin genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz ya da doğal afet sebepleri (mücbir sebep) nedeniyle en az üçte bir oranında geçici olarak azaltılmasıyla sigortalıların çalışamadıkları dönem için işsizlik sigortası fonundan gelir sağlanmasına dayanan bir uygulama. Minimum dört hafta maksimum üç ay olmak kaydıyla, çalışma süresinin askıya alınmasını ifade eden kısa çalışma süresi Cumhurbaşkanlığı Kararı ile altı aya kadar uzatılabiliyor. Mevcut olan bu uygulamanın şartları salgın nedeniyle kolaylaştırıldı.

Kısa çalışma ödeneği, İşsizlik Fonu’ndan yapılıyor. İşsizlik Fonu geliri, yüzde 2 işveren primi, yüzde 1 işçi primi ve yüzde 1 devlet katkısı ile faiz gelirlerinden oluşuyor. Covid-19 salgını nedeniyle çalışma kapasitesi düşen veya tamamen duran KOBİ’ler bu imkandan yararlanabiliyor; fakat işverenin bu uygulamadan yararlanmak için İŞKUR’a başvuruda bulunması ve iş yerinin bundan etkilendiğinin tespit edilmesi gerekiyor.

Koronavirüs SGK düzenlemeleri

Son 120 gün sigortalı olmak ve son üç yıl içinde en az 600 gün prim ödemiş olmak koşulu Covid-19 salgını nedeniyle değiştirildi. İşçinin son 60 günde sigortalı çalışıyor olması ve son 3 yıl içinde 450 gün prim ödemiş olması Kısa Çalışma Ödeneği uygulamasından yararlanmak için yeterli oluyor. Kısa çalışma uygulamasından yararlanmak için asgari çalışan sayısı şartı bulunmuyor. Belediye şirketlerinde çalışanlar da işverenin talebinin İş Müfettişlerince uygun bulunması ve yasada aranan prim ödeme şartlarının sağlanması halinde kısa çalışmadan faydalanabiliyor. SGK ve Maliye borcu olan iş yerleri de kısa çalışma başvurusu yapabiliyor.

İŞKUR’a teslim edilen belgeler, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Grup Başkanlıklarına gönderiliyor. İş müfettişlerince yapılacak uygunluk tespiti sonucu İŞKUR tarafından işverenin başvuru yaptığı e-posta adresine bildiriliyor. Kısa Çalışma Ödeneği, 12 aylık SGK matrah ortalamasının yüzde 60’ı şeklinde hesaplanıyor. Sigortalı tarafından alınan aylık azami Kısa Çalışma Ödenek miktarı aylık asgari ücretin brüt miktarının yüzde 150’sini aşmıyor. Bu bağlamda 1752-4381 TL aralığında ödeme yapılıyor. Ödeme doğrudan işçinin kendisine PTT tarafından yapılıyor. Bu süreçte sağlık sigortası devam ediyor. Genel Sağlık Sigortası primleri İŞKUR tarafından SGK’ya bildiriliyor ve sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişiler sağlık hizmetlerinden faydalanabiliyor.

Türkiye’deKOBİ’ler için alınan covid-19 önlemleri kapsamında şartlarında iyileştirme yapılan ve temel amacı istihdamın korunması olan Kısa Çalışma Ödeneği, çalışılmayan sürelerde işçilere gelir desteği sağlayarak deneyimli personellerin işten çıkarılmasının önüne geçilmesini sağlıyor.