e-Fatura cezaları nelerdir?

Türkiye’de bütün işletmelerin sattıkları ürün / hizmet için fatura kesmeleri zorunludur. Fatura, genel olarak yapılan ticareti resmiye döken bir belgedir ve vergilendirme sürecinde gelir hesaplamalarında değerlendirilir. Fatura, yapılan işlemin kayıt altına alınmasını sağladığı için eğer fatura oluşturulmaz ya da faturada eksik / hatalı bilgiler yer alırsa işletmelere ciddi yaptırımlar uygulanabilir.

e-Arşiv fatura kesmemek, süreçlerin şeffaf bir şekilde yürütülmesinin önüne geçtiği için hatalı işlemlerde bulunan işletmeler bazı özel usulsüzlük cezalarıyla karşılaşır. Benzer şekilde e-Fatura yerine e-Arşiv kesilmesi cezası da bulunur. İşletmelerin e-Fatura cezası almaması için işlemlerini dikkatli bir şekilde gerçekleştirmesi ve fatura süreçlerini özenle takip etmesi gerekir.

e-Arşiv fatura, e-Fatura düzenlememe cezası ile vergi süreçlerinin daha şeffaf bir şekilde yürütülmesini hedeflenir. Böylece Gelir İdaresi Başkanlığı, vergi mükelleflerinin gelirlerini ve giderlerini daha kolay bir şekilde takip edebilir. Bundan dolayı kamu otoriteleri e-Arşiv fatura kesmeme cezasını titizlikle inceleyerek işletmelere uygulanabilecek yaptırımları değerlendirir.

e-Arşiv faturası nedir ve neden kullanılır?

e-Arşiv fatura, kısacası e-Fatura mükellefi olmayan kişi ya da tüzel kişilere düzenlenen bir fatura türüdür. Örneğin, bireysel olarak online alışveriş yaptığınızda size e-Arşiv fatura kesilir. Mükellefiyetten doğan bir durum olduğu için e-Fatura mükellefine e-Arşiv fatura kesilmesi cezası da vardır. e-Fatura mükellefleri, bütün ticari işlemlerini Gelir İdaresi Başkanlığı’na göndermekle mükellef olduğu için yanlış kesilen bir fatura orada da problemlere neden olur.

e-Arşiv fatura kağıt tasarrufu yapmak ve daha sürdürülebilir sistemler oluşturmak için kullanılır. Aynı zamanda faturaların hızlı bir şekilde GİB’e iletilmesine olanak tanır. Dijital sistemler aracılığıyla Gelir İdaresi Başkanlığı da işletmeleri daha kolay bir şekilde denetler. Ayrıca e-Arşiv fatura sayesinde işletmeler de aradıkları belgelere daha kısa süre içinde ulaşabilir.

e-Arşiv fatura kesmeme cezası nedir?

İşletmenizde günlük kestiğiniz fatura tutarı günlük 4.400 ya da 5.000 TL’yi aşıyorsa e-Arşiv faturaya geçmek zorundasınızdır. Bununla beraber otel işletmeciliği gibi bazı sektörlerde bulunan kurumların da e-Arşiv faturaya geçmesi zorunludur. Eğer e-Arşiv faturaya geçiş yapılmaz ve kağıt üzerinde kesim işlemlerine devam edilirse bazı cezalar uygulanır ve 5.000 TL üzeri e-Arşiv fatura kesmeme cezası mevzuatlarla belirlenmiştir.

İşletmeler fatura düzenlememe cezası alabileceği gibi yanlış düzenlemelerden dolayı da çeşitli yaptırımlarla karşılaşabilir. Örneğin, fatura seri numarası atlama cezası 2024 yılında oldukça önemlidir. Belge sıra numarasının atlanması Vergi Usul Kanununa göre “ikinci derece usulsüzlük” cezası olarak belirlenir. Seri numaraları, işlemlerin daha doğru bir şekilde takip edilmesini sağladığı için fatura kesenlerin bu bilgilere dikkat etmesi gerekir.

Vergi Usul Kanununa göre bir işlem gerçekleştikten 7 gün sonra fatura kesebilirsiniz. Bununla beraber bu süre aşılırsa e-Arşiv fatura 7 günlük süre cezası ile karşılaşırsınız. Bir işlemi 7 gün içinde faturalandırmazsanız o fatura hiç düzenlenmemiş sayılacağı için süre aşımı da e-Arşiv ve e-Fatura yanlış kesilirse cezası kapsamına dahil olur.

Benzer şekilde tespit edilmesi durumunda geriye dönük e-Fatura kesmenin cezası 2024 yılında uygulamadadır. Normal şartlarda 7 gün içerisinde kesilmesi gereken bir faturayı zaman aşımına uğramasına rağmen geçmişe dönük olarak kesmeye çalışırsanız bunun da çeşitli yaptırımları vardır.

e-Fatura yerine e-Arşiv kesilmesi ya da yanlış işlemlerden kaynaklı cezalarla karşılaşmak istemiyorsanız doğru yazılımlarla sisteminizi kurmanız ya da işlemlerinizi oldukça dikkatli bir şekilde gerçekleştirmeniz gerekir.

e-Arşiv fatura kesmeme cezası nasıl uygulanır?

Dijital dönüşüm kapsamında e-Arşiv fatura mükellefi olan işletmeler, belirlenen şartları sağladıkları durumlarda faturalarını Gelir İdaresi Başkanlığı’na göndermek zorundadır. Gönderilmediği durumlarda e-Arşiv fatura ya da e-fatura geçmeme cezası gibi çeşitli yaptırımlar söz konusudur. e-Arşiv fatura kesmeme cezası ise genel olarak şu şekilde uygulanır:

• Belge başına asgari tutarın üzerinde olacak şekilde belirli bir oranda ceza uygulanır.
• Bir takvim yılı içinde işletmelerin alabileceği maksimum ceza tutarı belirlidir. Bundan dolayı belirlenen oranlar sonucunda ceza tutarı bu miktarı aşsa bile maksimum ödeyebileceği ceza her yıl başında belirtilir.
• Eğer belgede belirtilen tutar ile gerçekleşen tutar arasında farklılık varsa o fatura için de bir yaptırım uygulanır.
• Fatura iptal etmenin cezası da vardır. İptal işlemi gönderici tarafından gerçekleştirilir ve eğer bir fatura iptal edildiyse gönderici bu konu hakkında alıcıyı uyarmalıdır. Bununla beraber eğer fatura alıcının bilgisi olmadan iptal edildiyse ya da iade / değişim gibi durumlar yaşanmamasına rağmen satıcı faturayı iptal ettiyse ona da yaptırım uygulanır.

Cezanın yasal dayanağı ve vergi kanunları

e-Arşiv fatura özelindeki cezalar özel usulsüzlük cezaları kapsamına girer ve bu cezalar Vergi Usul Kanunu’nun 353. maddesiyle düzenlenir. İlk olarak 1961 yılında Resmi Gazete’de yayınlanan Vergi Usul Kanunu, yeni süreçlere geçildikçe genişletilerek mükelleflere farklı sorumluluklar yükler. Dijitalleşmeye geçiş süreciyle beraber ilgili kanunda da bazı değişiklikler yapılmıştır.

2018 yılından itibaren bazı mükelleflerin e-Fatura ya da e-Arşiv faturaya geçmesi zorunlu hale getirilmiştir. Geçmesi gerekirken fatura süreçlerini kağıt üzerinden devam ettiren işletmeler ise VUK 353. maddeye göre cezalandırılır. 353. maddede asgari ve azami ceza tutarları, oranlar ve çeşitli yaptırımlar belirlenmiştir.

Cezanın miktarı ve uygulanma esasları

Dijitalleşme süreciyle beraber işletmeler e-Arşiv fatura ve e-Fatura kesmekle mükelleftir. 2024 yılında getirilen yeni düzenlemeyle beraber yeni fatura düzenleme sınırı 6.900 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutarın üzerinde kalan bütün alışverişlerde işletmeler fatura kesmek zorundadır. Bununla beraber eğer karşı taraf isterse 6.900 TL’nin altı için de fatura kesimi yapılması gerekir.

e-Arşiv fatura kesmeyen ya da faturayı almayan kişilerden bazı cezalar kesilir. e-Arşiv fatura kesmeme cezası 2024 yılı itibariyle yükselmiştir. Fatura vermeyen / almayan taraftan fatura bedelinin ya da farkının %10’u oranında özel usulsüzlük cezası kesilir. Vergi mükellefi olmayan kişiler ise her fatura için 680 TL tutarında cezalandırılır. Cezalardan kaçınmak için e-Arşiv fatura düzenleme şartlarını dikkatli bir şekilde incelemelisiniz.

Benzer şekilde e-Arşiv fatura yerine kağıt fatura düzenlenmesi cezası 2024 yılında yükselmiştir. Bu durumda da her fatura için söz konusu tutarın %10’u oranında özel usulsüzlük cezası kesilir. Bununla beraber cezanın minimum tutarı her belge için 3.400 TL olarak belirlenmiştir. Ayrıca bütün cezaların toplamı bir takvim yılı içinde 1.700.000 TL’yi aşamaz. Yani, bir takvim yılı içinde bir işletmenin alabileceği toplam ceza 1.700.000 TL’dir.

e-Arşiv fatura kesmeme cezasından kaçınmanın yolları

e-Arşiv fatura kesmeme cezasından kaçınmak için aşağıdaki tavsiyeleri inceleyebilirsiniz.

• İlk önce yasal süre olan 7 günü göz önünde bulundurarak işlemlerinizi gerçekleştirmeye özen göstermelisiniz. 7 günlük süreyi kaçırdıysanız geriye dönük e-Arşiv fatura kesmenin cezası 2024 yılında usulsüzlük kapsamına girer. Bu tip durumlarla karşılaşmamak için zamanınızı iyi yönetmelisiniz.
• Gelir İdaresi Başkanlığı’nın e-Arşiv fatura sistemine erişiminiz olduğundan emin olmalısınız.
• Faturadaki bilgileri doldururken dikkatli olmanız gerekir. Bilgi eksikliği de çeşitli cezalar almanıza neden olabilir.
• Güvenilir bir e-Arşiv fatura yazılımıyla süreçleri daha iyi bir şekilde yönetebilir, hataların yaşanma olasılığını azaltabilirsiniz.

e-Arşiv fatura kesmeme cezasının işletmelere etkisi

e-Arşiv fatura kesmeme cezası özellikle bir takvim yılı içinde çok fazla tekrarlanırsa işletmelere büyük yük olabilir. 1 yılda maksimum 1.700.000 TL e-Arşiv fatura kesmeme cezası alabilirsiniz. Cezayla karşılaşmamak için faturalarınızı dikkatli bir şekilde düzenlemeli, eksik ya da hatalı işlemler yapmamaya özen göstermelisiniz.

e-Arşiv fatura kesmeme cezası işletmelerin üzerinde ekstra bir maliyet oluşturacağı için bütçelerde sarsılmalar yaşanabilir. Ayrıca nakit ihtiyacı olunan bir dönemde yüksek tutarda cezalar alınırsa işletmeler bu maliyetlerin altından kalkmakta zorlanabilir. e-Fatura mükellefi olmayan kişilerle ticaret yaparken fatura sürecine dikkat etmeli ve hatasız belgeler düzenlemeye özen göstermelisiniz.