Yoksulluk sınırı nedir?

Yoksulluk sınırı her yıl TÜİK ve TÜRK-İŞ tarafından hesaplanır. Bu sınır, vatandaşların kabul edilebilir şartlarda yaşaması için en az ne kadar gelir elde etmesi gerektiğini gösterir. Ülkenin ekonomik durumu hakkında fikir edinilmesine yardımcı olan sınır, sıklıkla açlık sınırıyla karıştırılsa da ikisi farklı anlamlara sahiptir. Açlık sınırı, sadece gıda harcamaları üzerinden hesaplanırken yoksulluk sınırında farklı parametreler de bulunur. Yazının devamını inceleyerek yoksulluk sınırının nasıl hesaplandığını ve hangi kriterler baz alınarak hesaplamalar yapıldığını öğrenebilirsiniz.

Yoksulluk sınırı nedir?

Yoksulluk sınırı, hane halkının temel ihtiyaçlarını karşılamak için duyduğu minimum geliri ifade eder. Geliri belirtilen miktarın altına düşen kişiler, düşük gelirli olarak kabul edilir. Yoksulluk sınırı gıda harcamaları, barınma giderleri, giyim, sağlık, eğitim ve ulaşım kalemleri göz önünde bulundurularak hesaplanır. Bu hesaplama her ülkede ekonomik durumun anlaşılması için hesaplanır. Türkiye’de ise bu hesaplamayı TÜRK-İŞ ve TÜİK tarafından gerçekleştirilir.

Türkiye yoksulluk sınırı detayları

Türkiye’de yoksulluk sınırı belirli kriterler göz önünde bulundurularak hesaplanır. Bir ailenin temel gereksinimlerini karşılamak için ihtiyaç duyduğu minimum gelir düzeyini gösterir. Bu değer, aile halkının gıda, barınma, sağlık, eğitim, giyim ve ulaşım gibi temel harcamaları dikkate alınarak hesaplanır. Türkiye’de yoksulluk sınırı TÜRK-İŞ ve TÜİK tarafından hesaplanır. TÜİK, her ay “Açlık ve Yoksulluk Sınırı” raporu yayınlayarak 4 kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi ve temel ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için ihtiyaç duyduğu minimum geliri paylaşır. TÜİK ise göreli yoksulluk sınırı üzerinden hesaplamalar gerçekleştirir. Hane halkının ortalama geliri %60’ın altında kalan bireyler yoksul kabul edilir.

4 kişilik aile yoksulluk sınırı

4 kişilik ailenin yoksulluk sınırı TÜRK-İŞ tarafından şu şekilde hesaplanmıştır:

• Ankara’da yaşayan bir ailenin giderleri göz önünde bulundurularak yapılan hesaplamada aylık gıda harcamaları için belirlenen tutar 19.234,43 TL olarak bulunmuştur. Bu tutar, açlık sınırı olarak nitelendirilir.
• Gıda harcamasının yanı sıra giyim ve konut benzeri giderlerin dahil edilmesiyle beraber bu tutar 62.652,87 TL’ye çıkmıştır.
• Bekar olan bir çalışanın ise tek başına kabul edilebilir şartlarda yaşaması için elde etmesi gereken gelirin 24.901,78 TL olması gerektiği belirlenmiştir.

TÜİK Yoksulluk Sınırı

• Göreli yoksulluk oranı: Medyan gelirinin %50’si baz alınarak hesaplanan göreli yoksulluk oranı %13,6’dır. Yani, toplumun %13,6’sı yoksulluk sınırının altında kalmaktadır.
• Eğitim seviyesine göre yoksulluk oranı: Bir okul bitirmeyenlerde bu oran %24,7’dir. Yükseköğretim mezunlarında ise bu oran %2,7’dir.
• Hanehalkı tipine göre yoksulluk oranı: Tek kişinin yaşadığı hanelerde bu oran %6,5’tir. Çekirdek ailelerde ise %17,9’dur.
• Bölgesel yoksulluk: En düşük yoksulluk oranı %4,7 ile Gaziantep’tedir. Adıyaman ve Kilis bölgeleri ise en yüksek orana sahip olan bölgelerdir.
• Maddi ve Sosyal Yoksulluk: Ekonomik olarak temel ihtiyaçlarını karşılayamayanların oranı 2024 yılında %13,3’e gerilemiştir.
• Sürekli yoksulluk: Dört yıllık veriler göz önünde bulundurulduğunda sürekli yoksulluk oranı %13,7 olmuştur.

Yoksulluk Sınırı Nasıl Hesaplanır?

• Yoksulluk sınırı hesaplaması birkaç kriter dikkate alınarak gerçekleştirilir. Genel olarak bu sınır, kişilerin temel yaşam ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için gerekli kaynakların yıllık toplam değerinin hesaplanmasıyla bulunur.
• İnsanların hem sağlıklı hem de insanca yaşamlarını sürdürebilmesiyle ihtiyaç duyabileceği temel gereksinimlerden oluşur. Gıda, ulaşım, barınma, giyim, eğitim ve sağlık hizmetleri dahil edilir.
• Yoksulluk sınırı sabit kalmaz. Yıllık olarak enflasyon oranına ve piyasa koşullarına göre yeniden güncellenir. TÜFE gibi göstergeler dikkate alınarak tekrar hesaplamalar yapılır.

Yoksulluk sınırı 2025

Yoksulluk sınırı 2024 yılının Aralık ayında 4 kişilik bir ailenin toplam harcamaları göz önünde bulundurularak 68.675,17 olarak hesaplanmıştır. Ancak, bu sınır 2025 yılında piyasa koşulları, enflasyon ve temel ihtiyaçlardaki değişimler göz önünde bulundurularak değiştirilecektir.