Yabancı çalışma izni nedir?

Yabancı çalışma izni Türkiye’de çalışmak isteyen yabancı uyruklu kişilere verilen bir izindir. Çalışma izni olmadan Türk vatandaşı olmayan biri Türkiye’de çalışamaz. Bu yasal prosedür yabancı bireylerin ya Türk işverenlerle çalışmalarına ya da kendi işlerini kurmalarına olanak sağlar. Gerekli kriterleri sağladığınız sürece Türkiye’de çalışmanız için hiçbir engel yoktur.

Yabancılar için dört farklı çalışma izni mevcuttur. Bunlar:

• İlk Çalışma İzni: Türkiye’de daha önce çalışma izni almamış kişilere verilen bir izin türüdür. İlk çalışma izni almak isteyenler kişiler genellikle Türk işverenlerle çalışmayı tercih ederler. İşverenleri adına İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü'ne başvuru yaparak bu izni elde edebilirler.
• Geçici Koruma Statüsüne Sahip Kişilere Verilen Çalışma İzni: Sığınmacılar gibi geçici koruma statüsüne sahip kişilere verilen bir izin türüdür. Gerekli şartları sağlayan yabancı uyruklu kişiler bu çalışma iznini almak için başvuru yapabilirler.
• Sürekli Çalışma İzni: Türkiye’de uzun bir süre çalışmak isteyen ve bir süredir yasal olarak çalışan bireyler için verilen bir çalışma izni türüdür. Sürekli çalışma izni 8 yıla kadar verilebilir ve sürekli yenilenmesi gerekir.
• Aile Birleşimi İzni: Bu izin Türkiye’de çalışan yabancı uyruklu bir kişinin ailesini Türkiye’ye getirmesi için verilir. Yasal olarak Türkiye’de çalışan bireyin çocuklarını, eşini ya da ebeveynlerini getirmesi için Aile Birleşimi İzni alması gerekir.

Peki bu izinleri nasıl alabilirsiniz ve yabancı çalışma izni almaya hak kazandığınızı nasıl öğrenebilirsiniz?

Yabancı çalışma izni şartları

Türkiye’de yaşamak ve çalışmak istiyorsanız yabancı çalışma iznine ihtiyacınız vardır. Üstte yazdığı gibi birden fazla çalışma izni olsa da hepsinin ortak şartları mevcuttur. Yabancı çalışma izni almanın şartları:

• Türkiye’de İş Bulma: Tüm yabancı çalışma izinlerinin ortak noktası Türkiye’de iş bulmaktır. Eğer kendi işinizi kurmak istiyorsanız, bir süre Türk bir işverenin yanında çalıştıktan sonra kurmaya başlayabilirsiniz.
• İş Deneyimi ve Eğitim Seviyesi: Yabancı çalışma izni verilirken akademik pozisyonunuz ve iş deneyimlerinize bakılır. Yüksek pozisyonlarda iş tecrübeniz varsa ya da yüksek bir kurumdan mezun olduysanız yabancı çalışma izni alabilirsiniz. Kısaca vasıflı bir çalışan olduğunuzu kanıtlamalısınız.
• İkamet İzni: Yabancı çalışma izni almak için Türkiye’de ikametgâh izninizin olması gerekir.
• Sağlık ve Güvenlik Koşulları: Yabancı çalışma izni başvurusu yaptıktan sonra çalışmayı planladığınız iş yeri araştırılır. Eğer iş yeri gerekli sağlık ve güvenlik koşullarına uygun değilse, yaptığınız yabancı çalışma izni başvurusunun kabul edilmemesi ihtimali vardır.
• Yabancı Çalışanların Kotaları: Bazı sektörlerde yabancı çalışan kotaları vardır. Eğer bu kota dolmuşsa ve işveren yine de yabancı çalışan işe almaya çalışıyorsa yabancı çalışma izni verilmeyebilir. Bu yüzden de işverenler yabancı çalışan kotalarına dikkat etmelidir.

Üstteki şartlar, tüm izin türleri için geçerlidir. Ancak izin türlerine göre farklı şartlar da istenebilir. Örneğin; Geçici Koruma Statüsüne Sahip Kişilere Verilen Çalışma İzni yalnızca belirli bir gruba verilir. Bu grubun içine girmiyorsanız başka yabancı çalışma izni türlerini incelemeniz gerekir.

Yabancı çalışma izni için gerekli evraklar

Yabancı çalışma izni başvurusu yapmak için gerekli şartları sağladıktan sonra sıra evrakları hazırlamaya gelir. Yabancı çalışma iznini sorunsuz bir şekilde almak istiyorsanız bu adım oldukça önemlidir. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından istenen belgeleri eksiksiz bir şekilde hazırlamalısınız. İstenen belgeler değişiklik gösterse de genel olarak şu evraklar gereklidir:

• İşverenin Başvuru Dosyası: Bu dosyanın içinde işveren tarafından doldurulan ve imzalanan çalışma izni başvuru formu yer alır. Ayrıca iş yerinin faaliyetini açıklayan bir belge ve işçi sayı belgesi gibi belgeler de yer alır. İşveren ve iş yerinin bilgileri detaylı bir şekilde başvuru dosyasında bulunmalıdır.
• Yabancı Çalışanın Belgeleri: Yabancı çalışanın pasaportu ya da kimlik kartının kopyası gibi kimliğini ve vatandaşlığını doğrulayan belgeler hazırlanmalıdır. Ayrıca yabancı çalışanın son 6 ay içinde çekilmiş 4 ila 6 biyometrik fotoğrafını da belgelerine eklemesi gerekir.
• İş Sözleşmesi: Yabancı çalışma izni başvurusu yaparken yanınızda olması gereken en önemli belgelerden biridir. Bu sayede Türkiye’de çalışacağınızı ve işinizin hazır olduğunu kanıtlamış olursunuz. Bu sözleşme, işin tanımı, maaşı, çalışma koşulları gibi önemli ayrıntıları içermelidir.
• Diploma veya Denklik Belgesi: Yabancı çalışanın işveren tarafından talep edilen iş pozisyonu için gerekli olan eğitim seviyesini ve işin niteliklerine uyduğunu doğrulayan bir belgedir. Eğer yabancı çalışan diplomasını yabancı bir ülkeden almışsa denklik belgesi alınması gerekebilir.
• SGK Kayıt Belgesi: İşverenin yabancı çalışan için Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtlarını düzenlemiş olduğunu gösteren belgeyi de hazırlaması gerekir.

Tüm belgeleri hazırladıktan sonra harç makbuzu ve izin ücretini ödemeniz gerekir. Bunların makbuzlarını da belgelerin içine koyduğunuzda başvuru yapmak için gerekli tüm belgeleri toplamış olursunuz. Elbette, bu belgelerin dışında, başvurduğunuz çalışma izni türüne göre başka belgelere de ihtiyaç duyabilirsiniz. Ayrıca istenilen belgeler zaman içinde değişebilir. Bu yüzden talep edilen belgeleri güncel olarak takip etmelisiniz.

Yabancı çalışma izni başvurusu nasıl yapılır?

Gerekli tüm belgeleri bir araya getirdikten sonra sıra yabancı çalışma izni başvurusu yapmaya gelir. Ancak başvuru yapmadan önce hiçbir belgenin eksik olmadığından emin olmalısınız. Aksi takdirde çalışma izniniz kabul edilmeyebilir ve tekrar başvurmak zorunda kalabilirsiniz. Bu da hem sizi hem de işvereninizi zor duruma sokabilir.

Talep edilen belgelerin eksiksiz olduğundan emin olduktan sonra işveren İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü'nün resmî sitesi üzerinden online olarak başvuru yapmalısınız. Bunun için aşağıdaki adımları sırasıyla uygulamanız gerekir;

• İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü'nün resmî sitesine gidin.
• e-Devlet şifrenizi kullanarak sisteme giriş yapın.
• Sisteme girdiğinizde “İşlemlerim” ya da “Başvurularım” yazılı sekmeleri göreceksiniz. Bu sekmeye tıklayın ve “Yabancı Çalışma İzni Başvurusu” yazılı butonu bulun.
• Karşınıza çıkan başvuru formundaki bilgileri doldurun.
• Başvuru formunu doldurduktan sonra hazırladığınız belgeleri sisteme yükleyin. Kimlik belgeleri ve iş sözleşmesi gibi belgeleri çevrimiçi olarak yükleyin.
• Ardından İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü'nün resmî sitesinde belirtilmiş olan çalışma izni başvurusu ücretini ödeyin.
• Son olarak başvurunuzu gönderin.
• Başvuru süreci zamanla değişebileceği için güncel bilgileri İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü'nün resmî sitesinden kontrol etmeyi unutmayın. Artık çalışma izninin onaylanmasını bekleyebilirsiniz.

Yabancı çalışma izni sorgulama nasıl yapılır?

Yabancı çalışma izni başvuru formunu başarılı bir şekilde gönderdikten sonra düzenli aralıklarla başvurunuzun durumunu kontrol edebilirsiniz.

• Yabancı çalışma izni sorgulaması yapmak için ilk olarak https://e-ikamet.goc.gov.tr/ adresine girin.
• e-Devlet şifrenizi kullanarak sisteme giriş yapın.
• “Başvurularım” ya da “İşlemlerim” kısmına girin.
• "Yabancı Çalışma İzni Başvuruları İzleme" ya da "Yabancı Çalışma İzni Başvuru Sorgulama" yazan sekmeye tıklayın.
• Başvuru sonucunuzu öğrenmeniz için size özel verilmiş takip numarasını belirtilen alana yazın.
• “Sorgula” butonuna tıklayarak yabancı çalışma izninizin durumunu ve sonucunu öğrenebilirsiniz.