Pandemi süreci bordro ve insan kaynakları uygulamalarını nasıl etkiledi?

İnsan kaynaklarının gündeminde ilk sıralarda yer alan ik analitiği, çalışan bağlılığı gibi pek çok konu 11 Mart 2020 tarihinde Türkiye’de ilk Koronavirüs (Covid-19) vakasının görülmesiyle birlikte yerini uzaktan çalışma şekilleri, uzaktan çalışmada ihtiyaç duyulan yeni nesil teknolojiler, bulut bilişim gibi konulara bıraktı. Bu yazımızda yeni normal döneminde İK profesyonellerinin gündem konusu olan pandemi sürecinin insan kaynakları uygulamalarına etkisini aktarıyoruz.

Kısa zamanda tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgını tüm toplumu ve çalışma hayatını önemli ölçüde etkiledi. Hayatta kalmaya çalışırken şirketleri de ayakta tutmak ve üretimin sürekliliğini sağlamak için yeni yollar arayışına girildi. Kurumların yüzde 96’sı pandemi nedeniyle evden çalışma uygulamasına geçiş yaparken kamu ve özel kurumların önemli bir kısmı kısa çalışma ödeneği ve teşviklerden yararlandı.

Yasal Mevzuatlar nasıl değişti?

Pandemi sürecinde mali ve yasal mevzuat açıdan pek çok önlem alındı. Ücretli izin, kısmi çalışma ödeneğinden faydalanma, telafi çalışması ve ücretsiz izin seçenekleri değerlendirildi. Salgın kapsamında özellikle kısa çalışma ödeneğinden yararlanan şirketler iş akdinin feshi yasağı ile çalışanlarını da kaybetmiyor.

• İş akdinin feshi yasağı

Salgın kapsamında 7244 sayılı Kanun, 4857 sayılı İş Kanunu’na geçici 10. madde eklendi. 17.04.2020 tarihinden itibaren 3 ay süreli (17 Kasım’a uzatıldı) fesih yasağı getiren madde ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesini yasaklıyor. Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası veriliyor.

• Ücretsiz izin ve yasal izinler

İşçinin çalışmadığı ve ücrete hak kazanmadığı ücretsiz izin dönemi yıllık ücretli izne hak kazanmak için gerekli bir yıllık çalışma süresinin hesabında nazara alınamıyor ve kıdem tazminatına esas süre bakımından dikkate alınmıyor. Şirketler işçilerin rızasını almaksızın, tek taraflı olarak ücretsiz izne çıkarması mümkün değil; fakat işçinin iş sözleşmesinde veya işyeri ile yapılan toplu iş sözleşmesinde ücretsiz izinle ilgili anlaşma varsa ücretsiz izin uygulanabiliyor. İşveren tarafından ücretsiz izin verildiği durumda çalışan devletten günlük 39,24 TL’lik destek alabiliyor. Ayrıca, işçi ve işverenin anlaşmasıyla uygulanabilen ücretsiz izin dışında 4857 sayılı İş Kanunu’nda işçilere yol izni, mazeret izni ve analık izni hakkı tanınıyor. Özetle, bu süreçte iş sözleşmesini feshetme yetkisi sadece çalışan tarafından yapılabiliyor ve iş sözleşmesinin kendiliğinden feshi önünde bir engel bulunmuyor.

• Kısa çalışma ödeneği

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu baz alınarak hazırlanan ve pandemi sürecinin devam etmesi nedeniyle 31 Ekim’e uzatılan Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelik kapsamında işverenin ekonomik kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerini geçici olarak önemli ölçüde azaltması, faaliyeti tamamen veya kısmen geçici olarak durdurması halinde işçilere kısa çalışma ödeneği ödeme yükümlüğü bulunuyor.

İşverenin kısa çalışma talebinin Bakanlıkça uygun bulunması ve işçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, 4447 sayılı Kanunun 50.Maddesine göre çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması gerekiyor. Kısa çalışmaya tabi işçilere yazılı bildirim yapılıyor ve İŞKUR tarafından belirlenen miktar üzerinden ödeme yapılıyor. Ayrıca, kısa çalışma ödeneği kapsamında hak kazanan işçilerin genel sağlık sigortası primlerinin ödemesi yapılıyor.

Şirketler bu süreçten nasıl etkilendi?

Salgın sürecinde uzaktan çalışma mecburiyetiyle birlikte yeni iş modelleri ve yeni iş dalları türedi. Şirketlerin hazırlıksız yakalandığı bu süreçte bordro yönetimi yazılımları, CRM yazılımları gibi dijital çözümlerden yararlanmayan şirketlerin faaliyetleri sekteye uğradı. İş sürekliliğinin sağlanması için pandemiye ve yasalara uygun olarak geliştirilen çözümlerin kullanılması kritik önem taşıyor.

Siz de yeni normal döneminde insan kaynağınızı mevzuatlara uygun olarak en verimli şekilde yönetmek için dijitalin gücünden yararlanabilirsiniz. Değişen gereksinimlere ve yasal mevzuatlara göre sürekli geliştirilip güncellen Logo Bordro Plus, Logo Netsis 3 Bordro, Logo Payroll, Logo j-HR çözümleriyle İK departmanınızın tüm ihtiyaçlarını karşılayabilirsiniz.