Data/Veri okur-yazarlığı nedir ve neden önemlidir?

Veri nedir, işletmeler ve bireyler için neden önemlidir?

Jordan Morrow, TEDx konuşmasında “veri” için “yeni petrol” ifadesini kullanır. Çünkü, veri, günümüzde işletmeler ve bireyler için son derece değerli bir varlıktır. Sayılar, metinler, görseller ve diğer formatlardaki bilgileri toplayarak, depolayarak ve işleyerek elde edilen veri, bilgi ve algının temelini oluşturur.

İşletmelerde, müşteri tercihlerini anlama, pazarlama stratejilerini geliştirme, mali performansı izleme gibi alanlarda hayati derecede önemlidir. Bireyler için, kişisel hedeflerini belirleme, sağlık ve finansal durumlarını izlemek gibi birçok farklı amaç için kullanılır. Veri, işletmelerin ve bireylerin rekabet avantajı edinmelerine, daha iyi sonuçlar elde etmelerine yardımcı olur.

Veri okur-yazarlığı nedir?

Veri yani data okur-yazarlığı, kısa bir deyişle, veriyle etkileşim kurma yeteneğidir. Veriyi okuma, yazma, analiz etme, iletişim kurma ve mantık yürütme becerisini ifade eder. Veriyi toplamayı veya üretmeyi, farklı şekillerde yorumlamayı içerir. Bir hikâye anlatmak veya bir argüman sunmak için ya da iş kararlarını doğru yönlendirebilmek için veriden fayda sağlayabilmek anlamına gelir.

Veri okur-yazarlığı neden önemlidir?

Günümüz dünyasında, bilgiye erişimin hızlanmasıyla, farkında olmadan sürekli veri üretir ve tüketir hale geldik. Bütün bu veri bombardımanı kimi zaman dünyayı anlamlandırmamıza yardımcı olurken, kimi zaman gerçeği çarpıtmak için kullanılır.

Gün içerisinde onca istatistik, analiz ve görselleştirmeye maruz kalmak bir okyanusta yüzmek gibidir. Bize gelen tüm verileri eleştirel bir şekilde karşılayabilmek, hayat yolculuğunda hem iş hem de sosyal hayatlarımızda, hâkimiyeti ve kontrolü daha çok elimizde tutmamız için önemlidir.

Bilgi çağında veri okur-yazarlığının rolü

Tıpkı petrol gibi, verinin de değer elde etmek için insanlardan ve rafinasyondan geçmesi gerekir. İşte bu veri okur-yazarlığıdır. İzlediğimiz veya okuduğumuz bir haberin doğruluğunu sorgulamamız veya sosyal medyada ortaya çıkan değişik akımların bizi düşündürmesi, veri okur-yazarlığının  bir sonucudur.

Her şeyin birbirine bağlandığı bir dünyada, gerçekte neye ihtiyacımız olduğunu anlamak git gide zorlaşır. Bilinçli ve sağduyulu kalabilmek için veri-okuryazarlığı içgörümüzü geliştirmek, yaşam standartlarımızı yükseltmeye yardımcı olur.

İş dünyasında veri okur-yazarlığının rolü

Veri okur-yazarı çalışanlar, bilgiyi analiz ederek ve yorumlayarak, riskleri azaltabilirler. Fırsatları daha iyi değerlendirebilir ve uzun vadeli stratejiler oluşturabilirler. İş süreçlerini optimize ederek gereksiz zaman ve masraftan tasarruf sağlayabilirler.

Veri okur-yazarları aynı zamanda müşterileri daha iyi anlayarak, ihtiyaçlarına göre ürün ve hizmetler geliştirmelerine yardımcı olabilir, müşteri memnuniyeti ve sadakatini artırabilirler. İşletmelerin, rekabette öne geçmelerini sağlayacak her adım, pazar paylarını artırmalarında onlara destek olur.

Veri gizliliği ve etik sorumluluklar

Ad, soyad, adres, telefon numarası, finansal bilgiler gibi bireyi tanımlayabilen bilgilerin tamamı veri gizliliği gerektirir. Şeffaflık, rıza, güvenlik, sınırlama, doğruluk ve hesap verebilirlik gibi etik sorumluluklara tabiidir.

Şeffaflık, veri kullanımı hakkında dürüstlük demektir. Rıza, kişisel verilerin toplanması için gereklidir. Güvenlik, yetkisiz erişimi önler. Sınırlama, verilerin sadece meşru amaçlarla kullanılması içindir. Hesap verebilirlik, etik ilkelere uymaya zorlar. Bu sorumluluklara uyulması, güven oluşturur, yasal huzuru sağlar ve sürdürülebilir büyümeyi destekler.

Gelecekte veri okur-yazarlığı trendleri

Nesnelerin interneti, yapay zekâ ve makine öğrenimi (ML) gibi yeni teknolojilerin gelişmeye devam etmesi, veri okur-yazarlığı ihtiyacını doğurur. İşletmelerin pazar eğilimlerini tahmin etmesi, fırsatları belirlemesi ve bilinçli iş kararları alması için veri analitiği araçlarına hâkim olması gerekir. Python gibi programlama dilleri ve veri görselleştirme araçlarında da yetkinlik kaçınılmaz hale gelmiş durumdadır.

Grafikler ve gösterge tablolarını kullanarak etkili sunumlar oluşturma yeteneği, veri okur-yazarlığı için değerli bir beceridir. Makine öğrenimi (ML) ise şimdiden tüm distopik ve ütopik senaryoları ile öngörümüzün çok ötesinde bir tartışma konusudur. Bütün bu gelişmeleri amaçlandırıp, anlamlandıracak olan insan zihninin veri-okuryazarlığına daha yakından bakmak zorunda kalacak olması kaçınılmazdır.

Okurlarımıza kendi veri okur-yazarlığı becerilerini geliştirmek için öneriler:

• Kapsamlı bir şekilde okuyun: Kitaplar, makaleler, dergiler ve çevrimiçi kaynaklar gibi farklı metinleri düzenli olarak okuyarak düşünme becerilerinizi artırabilirsiniz.
• Veri analizi ve raporlama araçlarını kullanın: Veri analizi ve raporlama araçları, verileri işlemek ve analiz etmek için önemli bir role sahiptir. İstatistiksel programlar, elektronik tablolar veya veri görselleştirme araçları gibi araçları öğrenmeniz oldukça faydalıdır.
• İnternet kaynaklarından faydalanın: Veri okur-yazarlığıyla ilgili çevrimiçi kaynaklardan yararlanın. Çevrimiçi kurslar, blog yazıları, video dersleri ve forumlar gibi kaynaklar, yeni beceriler öğrenmek, sorularınıza cevap bulmak için harika bir kaynaktır.
• Veri okur-yazarlığı eğitimleri ve toplulukları: Veri toplama, analiz etme, yorumlama ve sonuçlara dayalı karar verme gibi becerileri geliştirmek için eğitimlere katılabilir ve topluluklara katılarak diğer uzmanlarla etkileşimde bulunabilirsiniz. Bu, yeni fikirler edinmenize, sorularınıza cevap bulmanıza ve kendinizi geliştirmenize yardımcı olabilir.
• Sürekli öğrenmeye açık olun: Veri okur-yazarlığı sürekli gelişen bir alandır. Yeni teknikleri, yaklaşımları öğrenmek için sürekli araştırın ve kendinizi güncel tutmaya çalışın.