Gerçek Kişi İşletmesi Nasıl Kurulur, Kuruluş İşlemleri Nelerdir?

Şirket kurarken ilk başta almanız gereken kararlardan biri, şirket türü olacaktır. Sizin için en uygun şirket türünü belirlemek için kendi koşul ve hedeflerinizle, şirket türlerini karşılaştırmanız gerekiyor. Bu yazımızda, gerçek kişi işletmesi nedir, gerçek kişi işletmesi nasıl kurulur, kuruluş işlemleri nelerdir gibi sorulara yanıtlar veriyoruz.

Gerçek kişi işletmesi nedir?

Önce bu önemli soruya, yani gerçek kişi işletmesi nedir buna cevap verelim. Bir kişinin kendi adına ve yalnız başına işlettiği ticari veya sanayi işletmeye “gerçek kişi işletmesi” denir. 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 14 üncü maddesi uyarınca bir ticari işletmeyi kısmen dahi olsa kendi adına işleten kişiye “tacir” denmektedir. Madde hükmü gereğince kişinin tacir sıfatı kazanabilmesi için bir ticari işletmenin mevcudiyeti ve bu işletmenin belli bir kişi tarafından işletilmesi gerekmektedir.

Bir işletmenin ticari işletme vasfı kazanabilmesi ise işletmenin gelir sağlamayı hedeflemesi, faaliyetin devamlı ve bağımsız suretle gerçekleşmesi ile esnaf faaliyetlerini aşan bir nitelik göstermesi gerekmektedir. Resmi Gazete’nin 21.07.2007 tarih ve 26589 sayısında yayımlanan “Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayicinin Ayrımına İlişkin Karar” ile esnaf ve sanatkâr ile tacir ve sanayicinin ayrımı yapılmıştır. Karar ile esnaf ve sanatkârların esnaf ve sanatkârlar siciline; tacir ve sanayicilerin ise ticaret siciline kaydedilmeleri kararlaştırılmıştır.

Gerçek kişi işletmesi nasıl kurulur?

Kuruluş aşamasında herhangi bir sermaye şartı bulunmamaktadır. Gerçek kişi olan tacirin ticaret unvanı aşağıdaki hükümlere uygun olarak yapabileceği ekler ile kısaltılmadan yazılacak adı ve soyadından oluşur:

Tacirin kimliği, işletmesinin genişliği, önemi ve finansal durumu hakkında, üçüncü kişilerde yanlış bir görüşün oluşmasına sebep olacak nitelikte bulunmamak, gerçeğe ve kamu düzenine aykırı olmamak şartıyla; her ticaret unvanına, işletmenin özelliklerini belirten veya unvanda yer alan kişilerin kimliklerini gösteren ya da hayali adlardan ibaret olan ekler yapılabilir.

Tek başlarına ticaret yapan gerçek kişiler ticaret unvanlarına bir şirketin var olduğu izlenimini uyandıracak ekler yapamazlar.

“Türk”, “Türkiye”, “Cumhuriyet” ve “Milli” kelimeleri bir ticaret unvanına ancak Bakanlar Kurulu kararıyla konabilir.

Bir işletmenin ticari işletme vasfı kazanabilmesi için:

1. İşletmenin gelir sağlamayı hedeflemesi,
2. Faaliyetin devamlı ve bağımsız suretle gerçekleşmesi
3. Esnaf faaliyetlerini aşan bir nitelik göstermesi gerekmektedir.

Gerçek kişi tacirlerin kuruluş aşamasında aşağıdaki hususları yerine getirmek zorundadırlar:

1. Ticaret unvanı seçmek,
2. Ticaret unvanını ve unvanının altına atacağı imzayı notere tasdik ettirmek,
3. Ticari işletmesini ve ticaret unvanını on beş gün içinde faaliyet gösterdiği bölgede yetkili olan ticaret sicili memurluğuna tescil ettirmek ve tasdikli imza örneğini teslim etmek,
4. İşletmenin faaliyet gösterdiği bölgedeki yetkili olan ticaret odasına veya ticaret ve sanayi odasına kaydolmak,
5. İşletmenin ve ticaret unvanının tescil edildiğini gösteren ilanın Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanması,
6. Vergi Dairesine kayıt,
7. Sosyal Güvenlik Kurumuna kayıt.

Gerçek kişi işletmesi vergisel durum

Gerçek kişi işletmeleri gelir vergisi mükellefidirler. Tüm beyannameler elektronik ortamda verilmektedir. Gelir vergisine tabi gelirlerin vergilendirilmesinde esas alınan tarifede yer alan oranlar vergi matrahına göre belirlenir. Bu oranlar %15-%35 arasında değişmektedir. Çalışanlar, gerçek kişilerden kiraladıkları işyerleri, aldıkları serbest meslek hizmetleri için muhtasar beyanname verip, gelir vergisi stopajı öderler. 

Muhtasar beyanname aylık verilebileceği gibi; çalışan sayısı 10 kişinin altında ise üç ayda bir de verilebilir. Her ay Katma Değer Vergisi beyannamesi verirler. 3 ay da bir Gelir Geçici Vergisi beyannamesi verirler. Gerçek kişi işletmeler verdikleri beyannamelerde maktu damga vergisi ödemekle yükümlüdürler.

*Ortaklar için şartlar oluşmuşsa.