Askerlik tazminatı hesaplama nasıl yapılır?

Askerlik tazminatı hesaplama konusunun doğru anlaşılabilmesi için öncelikle “Askerlik tazminatı nedir?” sorusunun cevaplanması yerinde olacaktır. Genel olarak askerlik tazminatı olarak bilinen kavram aslında kıdem tazminatı ödemesinin yapılabildiği durumlardan birisine karşılık gelir.

Kadınların evlenmesi hâlinde nikah akdini müteakip hak kazandığı kıdem tazminatını alarak işten ayrılma hakkına benzer bir mantıkla erkeklere askerlik sebebiyle tazminat hakkı tanınmıştır.

Askere gitme sebebiyle işten ayrılmak, kıdem tazminatı alma hakkına sahip olmanın koşullardan birisidir. İşveren, askere gidecek olan işçiye hak etmiş olduğu kıdem tazminatını ödemekle yükümlüdür. Ödemenin yapılabilmesi için çalışanın tazminatı hak edecek süre boyunca iş yerinde çalışmış olması gerekir.

Askerlik tazminatı olarak bilinen kıdem tazminatı, 1475 sayılı İş Kanunu çerçevesinde ödenir. Her ne kadar 4857 sayılı İş Kanunu sonradan yürürlüğe girmiş olsa da önceki Kanun’da yer alan kıdem tazminatına ilişkin hükümler korunmuştur ve uygulama buna göre yürütülür.

1475 sayılı Kanun’un 14. maddesinde kıdem tazminatına dair hükümlere yer verilir ve maddenin üçüncü bendi muvazzaf askerlik hizmeti için işten ayrılanların tazminata hak kazanacağı hükmünü belirtir.

Askerlik tazminatı nedir?

“Askerlik tazminatı nedir?” sorusuna yukarıda kısmi bir cevap yer almakla birlikte sorunun asıl cevabı söz konusu tazminatın bir kıdem tazminatı ödemesi olduğudur. Türkiye’de zorunlu askerlik görevini yerine getirmek üzere çalıştığı iş yerinden ayrılan kişiler, kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Bunun için işten ayrılış dilekçesine sebep, açık ve net bir şekilde yazılmalı ve süresi içerisinde askerlik görevine başlanmalıdır.

Askerlik dönüşünde aynı iş yerinde çalışacak olanlar kıdem tazminatını almadan askere gidebilir. Bu durumda askerlik sonrası kıdem hesabı kaldığı yerden devam eder. Tazminat alınamayacak hâllerden birisi de askere gitmek üzere iş yerinden ayrılan bir kişinin askere gitmeyip başka bir yerde çalışmasıdır. Bu durumda işveren söz konusu ödemeyi yapmayacaktır.

Askerlik öncesinde en az bir yıl süre ile aynı iş yerinde çalışan işçiye tanınan bir hak olan askerlik tazminatı ödemesine hak kazanabilmek için askere gitmek şarttır. Aksi tespit edildiğinde hukuki olarak ödemenin yapılmasına imkân yoktur. Ayrıca söz konusu en az bir yıllık çalışma süresinin aynı işveren bünyesinde olması gerekir.

Askerlik kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?

Askerlik kıdem tazminatı olarak işçiye çalıştığı her yıla karşılık bir aylık ücreti tutarında ödeme yapılır. Bu ödemeye ihbar tazminatı ilave edilmez ve yalın olarak yapılır. İşçinin aylık ücreti ve çalıştığı süre, alacağı askerlik kıdem tazminatı miktarını belirler. Yüksek ücretle çalışan ve aynı iş yerinde uzun süre hizmet veren kişiler daha yüksek tazminata hak kazanır.

Askerlik tazminatı hesabında işçinin aldığı son ücret dikkate alınır. Çalışılan tam yıllar için bir aylık ücret hesaplanırken bir yıldan az süreler yıla oranlanarak ödemeye dahil edilir. Çalışılan her ay ya da gün tazminat hesabında değerlendirilir. Bu arada tazminata hak kazanabilmek için gereken asgari çalışma süresi olan bir yılın sağlanabilmesi önemlidir.

Askerlik tazminatı hesaplanırken işçinin net ücreti değil giydirilmiş brüt ücreti üzerinden işlem yapılır. Giydirilmiş ücret kapsamında işçiye yapılan tüm ek ödemeler bulunur. Yol, yemek, giyim ücretleri gibi kalemler; giydirilmiş ücret hesabında dikkate alınacak unsurlar arasında yer alır.

Bütün bunların dahil edilmesi ile hesaplanan giydirilmiş brüt ücret çalışanın bir yılına karşılık olarak ödenecek tazminat miktarını oluşturur. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir nokta da kıdem tazminatı tavanıdır.

Çalışana bir yıl için ödenebilecek tavan tazminat tutarı memur maaş katsayısına endekslenmiştir. Her altı ayda bir değişen katsayı ile kıdem tazminatı tavanı da yeniden belirlenir.

Askerlik tazminatı ödemesi almak isteyen işçi zorunlu askerlik hizmeti yapmak üzere ayrılacağında iş yerine yazılı olarak müracaat eder ve ayrılış sebebini açıkça belirtir. Buna mukabil işveren de gerekli hesaplamaları yapmak ve işçinin hak ettiği askerlik tazminatını ödemekle yükümlüdür.

Askerlik tazminatı hesaplama sürecinde, işverenlerin ve insan kaynakları birimlerinin kullandığı insan kaynakları yazılımı gibi çözümler önemli bir rol oynar. Bu yazılımlar, işçilerin çalışma sürelerini, maaş bilgilerini ve diğer önemli verileri kaydederek, askerlik tazminatı hesaplamalarında kullanılacak verilerin doğru ve eksiksiz bir şekilde elde edilmesini sağlar.