Gelir vergisi nedir? gelir vergisi dilimleri

İşletme sahiplerinin düzenli olarak ödemek zorunda olduğu bir kısım vergiler vardır. Gelir vergisi de her yıl ödenmesi gereken vergilerden biridir. Söz konusu verginin ödenmesi gereken kanal doğal olarak vergi daireleridir. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından, mükellefin vergiyi ödeyip ödemediği takip edilir. Verginin ödenmemesi durumunda mükellefin cezai yaptırımla karşılaşması söz konusudur. Bu nedenle gelir vergisi ödemelerinin hassasiyetle takip edilmesi gerekir.

Gelir vergisi nedir?

Gelir vergisi, adından da anlaşılacağı gibi gerçek kişilerin yıllık kazançlarından elde ettikleri gelirin belli bir kısmını devlete ödemesini ifade eder. Söz konusu verginin ne kadar ödenmesi gerektiği konusunda kişinin geliri öncelikli olarak dikkate alınan parametredir. Vergi hesaplamasında kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç baz alınır.

Gelir vergisine tabi tutulacak hususlar, "Gelir Vergisi Kanunu" esaslarına göre belirlenir. Bu kapsamda dikkate alınan kazanç ve iratları şu şekilde sıralayabiliriz:

       İşletmenin ticari kazançları

       Kişinin zirai kazançları

       Ücretler

       Kişinin serbest meslek kazançları

       Gayrimenkullerden elde edilen sermaye iratları

       Menkul sermayeden gelen iratlar

       Diğer sermaye ve gelir getiren mülkler

       Kimlerin gelir vergisi ödemesi gerektiği de insanların aklına takılan soru işaretlerinden biridir. Bu kapsamda gelir vergisi ödemek zorunda olan mükellefler şunlardır:

       İkameti Türkiye'de bulunan kişiler,

       Bir takvim yılı içerisinde 6 ayı aşkın süre Türkiye'de ikamet etmiş olanlar,

       Yurtdışında ikamet edip ticari faaliyetlerini Türkiye'de yürütmekte olan kişiler gelir vergisi mükellefidir.

Yukarıdaki şartları taşıyan kişilerin, gelir vergisi beyannamesi hazırlayarak vergi dairelerine gelir vergilerini ödemesi gerekir. Verginin hesaplanmasında kişinin sadece Türkiye'de elde ettiği kazanç ve gayrimenkul gelirleri baz alınır.

Gelir vergisi hesaplama nasıl yapılır?

Yukarıda da değindiğimiz gibi kişinin gelir vergisi hesaplamasında bir kısım parametreler dikkate alınır. Bu kapsamda kişinin gelir durumuna göre hesaplama yapılacaktır. Örneğin kişinin 110 bin TL yıllık geliri olsun. Bu gelir üzerinden %15 gelir vergisi hesabı yapılmalıdır. Yani kişinin ödeyeceği gelir vergisi 110000x%15=16500 TL olacaktır.

Vergi hesaplamasını diğer bir örnekle açıklamak gerekirse, kişinin 120 bin TL yıllık geliri olsun. Bu vergi matrahının 110 bin TL'lik kısmı ilk dilimde, geri kalan 10 bin TL'lik kısmı ise ikinci dilimde yer alır. İlk dilimin gelir vergisi çarpanı % 15 iken ikinci dilimin gelir vergisi çarpanı % 20'dir. Gelir vergisi hesaplaması ise 110000x % 15+10000 x %20=18500 TL'dir.

Konunun daha iyi anlaşılması adına gelir vergisinin üçüncü dilimine giren bir örnek daha vermek istiyoruz:

Kişinin yıllık gelirinin 590 bin TL olduğunu düşünelim.

Bu gelir oranının 110 bin TL'lik kısmı % 15, geri kalan 480 bin TL'lik kısmı % 20, en son hesaplanması gereken 10 bin TL'lik kısım ise % 27'lik gelir vergisine tabidir.

Gelir vergisi hesaplaması: 110000 x % 15 + 480000 x % 20 + 10000 x % 27= 115.200 TL olarak belirlenmiş olur.

Gelir vergisi dilimleri 2024

Gelir vergisi tarifesinde yasal otorite tarafından zaman zaman belirli düzenlemeler yapılır. Hâlihazırda uygulanan vergi dilimleri şu şekildedir:

       Geliri 110 bin TL'ye kadar olanlar için % 15

       230 bin TL geliri olanlar için 110 bin TL'ye kadar gelirin % 15'i, geri kalan kısım için % 20

       580.000 TL geliri olanlar yukarıdaki vergilere ek olarak 230.000 ile 580.000 arasında kalan gelirlerinin %27’si oranında vergi verecek

       Benzer şekilde 3.000.000 TL’ye kadar geliri olanlar 3.000.000 TL ile 580.000 arasında kalan gelir için %35 oranında vergilendirilecek

       3.000.000 TL üzerinde kazanç elde edenler ise yukarıdaki vergi hesaplamalarına ek olarak 3.000.000 TL üzerinde kalan tutar için %40 oranında vergi ödeyecek

Gelir vergisinin hesaplaması, işletme faaliyetlerini yürüten muhasebeci tarafından yapılır. İşletmenin gelir ve gider hesapları yapılarak kişinin gayrimenkullerden elde ettiği gelirlerle toplanarak gerekli hesaplama işlemine geçilir. Eksik beyanda bulunanlar için Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından cezai işlem uygulanır. Bu nedenle söz konusu vergi hususu hassasiyetle takip edilmelidir.