e-Defter genel tebliğinde yapılan değişiklik hayatımızı nasıl değiştirecek?

Tüm işletmeleri etkisi altına alan e-dönüşüm süreci 19 Ekim 2019 tarihinde 30923 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No:1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile hızlanarak devam ediyor. Uygulamaların her geçen gün kolaylaştırılması ile elektronik sistemler iş hayatının bir parçası oluyor. e-Defter uygulamasına getirilen yenilikler ve son dönemde yayımlanan diğer tebliğler uyarınca mükelleflerin önümüzdeki günlerde e-belge süreçlerine geçiş sürecini hızlandırması gerekiyor.

e-Defter uygulamasındaki değişiklikler

Yeni tebliğde e-Fatura uygulamasına geçme zorunluluğu bulunan tüm mükellefler ile bağımsız denetime tabi olan şirketlere e-Defter uygulamasına geçme zorunluluğu getirildi. e-Fatura uygulamasına yıl içinde geçiş yapacak mükellefler için ise e-Defter uygulamasına geçiş takip eden yılbaşından itibaren zorunlu hale geldi.

e-Defter ve berat dosyalarının ilgili olduğu ayı takip eden üçüncü ayın son gününe kadar gönderilmesi uygulamasına ek olarak geçici dönemler itibariyle gönderim seçeneği getirilerek gönderim koşulları esnetildi. Alternatif gönderim şekli olarak mükellefler, her bir geçici vergi döneminin aylarına ait defter ve beratları, her ay için ayrı ayrı olmak üzere, ilgili geçici vergi beyannamesinin verilmesi gereken ay sonuna kadar gönderebiliyor. Geçici vergi dönemleri bazında yükleme tercihinde bulunacak mükelleflerin bu tercihlerini ocak ayında e-Defter uygulaması aracılığı ile bildirmesi gerekiyor. Yapılan bu düzenleme ile mükelleflerin her ay defter gönderim zorunluluğu ortadan kaldırılarak mükelleflere defter ve berat gönderimlerini üçer aylık dönemlerde yapabilme imkanı tanındı.

Defter ve berat dosyalarının, firmaların bilgi işlem sistemlerinde muhafaza edilme şartına ilave olarak gizliliği ve güvenliği sağlanacak şekilde Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan izin alan özel entegratörlerin bilgi işletim sistemlerinde ya da Başkanlığın bilgi sistemlerinde 01.01.2020 tarihinden itibaren 10 yıl süresince muhafaza zorunluluğu getirildi.

Yayımlanan tebliğ ile e-Defter uygulamasına yılbaşında geçecek olan mükellefler, defter dosyalarını imzalamak için mali mühür ya da elektronik imza almak zorunda kalmayacak, böylece e-Defter maliyetleri düşecek. Mükellefler, uygulamadan faydalanabilmek için tebliğde öngörülen koşullara uyarak muvafakat vermek şartıyla defter dosyalarını, mali müşavirlerinin ya da e-Defter hizmetinden yararlandıkları yazılım firmasının elektronik imza ya da mali mühürü ile imzalayabilecek.

e-Fatura kapsamının son hali

2018 veya 2019 dönemleri brüt satış hasılatı 5 Milyon Türk Lirası ve üzeri olan mükellefler ve EPDK lisanslı mükellefler 01.07.2020 itibariyle, komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticareti yapan mükellefler 01.01.2020 itibariyle e-Fatura uygulamasına geçmek zorundadır. Bu koşulların dışında kalan mükellefler, istemeleri halinde gerekli hazırlık ve başvuruları yapmak kaydıyla e-Fatura sistemine geçebilirler. Gelir İdaresi Başkanlığı, seçeceği mükelleflere yazılı bildirim yapmak ve geçiş hazırlıkları için 3 ay süre vermek koşulu ile e-Fatura uygulamasına geçiş zorunluluğu getirmeye yetkilidir.

Gelir İdaresi Başkanlığı gerekli gördüğü hallerde riskli ya da vergiye uyum düzeyi düşük mükelleflere e-Defter uygulamasına geçme zorunluluğu getirme yetkisine sahiptir. Başkanlık bu tür zorunlulukları yazılı bildirimde bulunmak ve 3 ay geçiş süresi vermek şartıyla uygulamaya koyabilir.

e-Arşiv fatura kapsamı genişliyor

e-Faturaya geçmiş bulunan tüm mükelleflere 01.01.2020 tarihinden itibaren e-Arşiv faturaya geçmek zorunluluğu getirildi. Kağıt fatura kullanımına devam edecek, e-Fatura ve e-Arşiv fatura uygulamasına dahil olmayacak mükellefler için 01.01.2020 tarihinden itibaren belli durumlarda e-Arşiv fatura düzenlemek zorunlu hale geldi. Ayrıca tebliğde belirtildiği üzere “Aracı hizmet sağlayıcıları, internet reklamcılığı hizmet aracıları ile internet ortamında ilan yayımlayanlar” 01.01.2020 tarihine kadar e-Fatura ve e-Arşiv fatura uygulamalarına geçiş yapmalıdır.

Vergi mükelleflerine kesilecek faturalarda vergiler dahil 5.000,00 TL ve üzeri, vergi mükellefi olmayan vatandaşlara kesilecek faturalarda vergiler dahil 30.000,00 TL ve üzeri fatura düzenlemesi gereken durumlarda mükellefler e-Arşiv fatura düzenlemek zorundadır. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın ücretsiz olarak mükelleflere açtığı fatura düzenleme portalı ile yapılabilen e-arşiv düzenleme işleminde bir kişi ya da kuruma aynı gün içinde kesilen tüm faturalar topluca değerlendirecektir.

e-İrsaliye dönemi başlıyor

e-Fatura uygulamasına kayıtlı, 2018 ve takip eden dönemlerde brüt satış hasılatı 25 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler 01.07.2020 tarihinden itibaren e-İrsaliye düzenlemek zorundadır. Komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticareti yapan mükellefler 01.01.2020 tarihinden itibaren e-irsaliye düzenleme zorunluluğu kapsamına alındı. E-irsaliye kapsamı bu kadarla da sınırlı kalmayıp tebliğde belirtilen birçok sektöre 01.07.2020 tarihinden itibaren e-İrsaliye düzenleme zorunluluğu getirildi. e-İrsaliye düzenleme zorunluluğu getirilen diğer sektörler şunlardır:

-Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listedeki mallarının imal ve teslimini faaliyeti yapan EPDK lisanslı mükellefler ile aynı kanunun (III) sayılı listesindeki malların ticaretini yapan şirketler,

-Maden Kanunu kapsamında işletme ruhsatı sahipleri ve bu işletmeler ile iş yapan maden üretim faaliyeti yapan gerçek ve tüzel kişiler,

-Şeker vb. ürünlerin imalini gerçekleştiren mükellefler,

-Gübre Takip Sistemi’ne kayıtlı kullanıcılar.

Bu kapsamdaki firmaların e-İrsaliye zorunluluğuna ne zaman tabi olacaklarını tebliğ detaylarından kontrol etmeleri gerekmektedir.

e-İrsaliye kullanımı ile ilgili belirtilen detaylara göre malın fiili sevki sırasında e-İrsaliyenin bir çıktısının araçta bulunması ya da elektronik olarak görüntülenebilir olması önem taşımaktadır. Araçta bulundurulacak olan e-İrsaliyenin istisnalar hariç ıslak imzalı olma zorunluluğu bulunmamaktadır. Kendisine düzenlenen e-İrsaliyedeki malları eksik ya da kısmi teslim alan mükellefler, sistem üzerinden e-İrsaliye yanıtı ile satıcıya teslim aldıkları malların bilgisini gönderebilirler. Teslim alınmayan malların tespiti için ise e-İrsaliye kullanıcıları tarafından e-İrsaliye, e-İrsaliye kullanmayan mükellefler tarafından ise kağıt irsaliye ayrıca düzenlenmek zorundadır.

e-Serbest Meslek Makbuzu zorunluluğu

Vergiden muaf olmayan serbest meslek mensuplarının tümü (avukatlar, mali müşavirler, mimarlar, mühendisler, doktorlar vb.) 2020 yılında e-SMM kapsamına girecek. 01.02.2020 tarihi itibariyle ticari faaliyetlerine devam eden mükellefler, 01.06.2020 tarihinde e-SMM uygulamasına dahil olacak. 01.02.2020 tarihinden itibaren serbest meslek faaliyetine başlayacaklar için ise bu uygulama, işe başladıkları ayı takip eden üçüncü ayın sonunda zorunlu hale gelecek.

e-Müstahsil Makbuzu

Kağıt müstahsil makbuzunun yerine alacak olan e-Müstahsil Makbuzu, 2020’de iki kademeli olarak uygulamaya geçecek. 11.03.2010 tarihli ve 5957 sayılı kanuna tabi “Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre komisyoncu veya tüccar olarak sebze veya meyve ticareti ile iştigal eden mükellefler, 01.01.2020 tarihinden itibaren e-Müstahsil Makbuzu düzenlemekle yükümlü olacak. Bu mükellef grubuna dahil olmayıp 2020 yılında e-Fatura kullanacak ve faaliyeti nedeniyle e-Müstahsil Makbuzu düzenlemesi gereken mükellefler için uygulama 01.07.2020 tarihinde başlayacak.

e-Bilet uygulamasına geçiş

Kara yolu ile yolcu taşımacılığı yapan işletmelere, 01.01.2021 tarihinden itibaren e-Bilet düzenlemek zorunluluğu gelecek. Sinema işletmeleri ise uygulamaya 01.07.2020 tarihi itibariyle dahil olacak.

Diğer e-Uygulamalar

e-Gider Pusulası, e-Sigorta komisyon gider belgesi, e-Sigorta poliçesi, e-Döviz alım satım belgesi ve e-Dekont uygulamalarına geçiş henüz zorunlu olmayıp isteyen mükellefler gerekli hazırlık ve başvuruları yaparak uygulamalara geçebilir. Bu uygulamalar için geçiş sürelerinin Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenmesi durumunda uygulama geçişlerinin belirlenen sürelerde yapılması gerekmektedir.

e-uygulamalar iş dünyasında etkinliklerini artırarak dijital dönüşümü kaçınılmaz kılıyor. Uygulamaların elektronik sistemler üzerinden yürümesi firmalar için maliyetleri düşürüyor, iş yapış şekillerini değiştiriyor, süreçleri hızlandırıyor. Dijital dönüşüme uyum sağlayanlar kazanmaya devam ediyor.